Algemeen
Voorstel
De najaarsnota 2017 met inbegrip van de daaruit voortvloeiende twintigste wijziging van de programmabegroting 2017 vaststellen.
Aanbieding
Hierbij bieden wij u de najaarsnota 2017 ter behandeling en vaststelling aan. In deze nota rapporteren en informeren we de raad over de stand van de beleidsuitvoering en over het in 2017 verwachte beloop van de inkomsten en uitgaven.
We geven in de najaarsnota aan of we beleidsmatig en financieel op koers liggen. We willen daarin zo actueel mogelijk zijn en baseren ons om die reden op informatie die begin september over stand en voortgang van het beleid en de financiën beschikbaar was. Ook de financiële effecten van de recent verschenen septembercirculaire zijn daarin betrokken.
We rapporteren op basis van het vertrekpunt ‘geen bericht is goed bericht’. Als er aanleiding toe is, melden we daarnaast ook andere bestuurlijk relevante ontwikkelingen.
In de najaarsnota geven we, vooruitlopend op de jaarrekening 2017 een eerste prognose van het exploitatieresultaat dat in 2017 naar verwachting gerealiseerd gaat worden.
Uit de najaarsnota vloeit een aantal financieel technische budgetbijstellingen van de programmabegroting 2017 voort. Die zijn vanuit een oogpunt van begrotingsrechtmatigheid en/of het vernieuwde Besluit begroting en verantwoording noodzakelijk.
Het betreft de bij de najaarsnota gebruikelijke verwerking van de budgetbijstellingen in het sociaal domein en de juiste verwerking van de in 2017 op grond van het BBV nog noodzakelijke aanpassingen van de stortingen in, en onttrekkingen uit, de gemeentelijke reserves.
De betrokken mutaties hebben geen effect op het resultaat, ze worden verwerkt in de twintigste wijziging van de programmabegroting 2017.
Terugblik voorjaarsnota 2017
In de voorjaarsnota 2017 hebben we gerapporteerd over de uitvoering van en ontwikkelingen in het aanvaarde beleid en over de stand en het verwachte verloop van de gemeentelijke financiën.
We hebben aangegeven dat de beleidsuitvoering in grote lijnen op koers lag, gemeld waar extra aandacht en inspanning nodig waren om dat alsnog te bereiken en ook waar sprake was van nieuwe, voor de eigen beleidsinvulling relevante, ontwikkelingen.
Het ging daarbij zowel om de dagelijkse beleidsuitvoering, als om de uitvoering van het collegeprogramma en de realisatie van de nieuwe ambities uit de mid term review 2017/2018, waartoe in het kader van de behandeling en vaststelling van de begroting 2017 door de raad is besloten.
De in de voorjaarsnota gepresenteerde geactualiseerde financiële positie gaf een positief beeld. De begroting voor 2017 was met een voordelig resultaat van € 0,9 miljoen sluitend en de reservepositie en het gemeentelijk weerstandsvermogen waren op orde.
De nog te realiseren bezuinigingsopgaven op de producten en de bedrijfsvoering zijn in de voorjaarsnota op haalbaarheid getoetst en definitief afgehecht.
Dat heeft erin geresulteerd dat de nog op de bedrijfsvoering rustende bezuinigingsopgave tot een reëel en acceptabel niveau is teruggebracht. De financiële vooruitzichten boden daartoe voldoende ruimte. De nog resterende bezuinigingen op de producten bleken haalbaar.
De inhoud en de gevolgen van de meicirculaire zijn, omdat die circulaire pas begin juni verscheen, los van de voorjaarsnota aan de raad gepresenteerd. Die inhoud was door demissionaire status van het kabinet beleidsarm. Enkel van belang daarin waren de bijstelling van de accressen en de ontwikkeling van de macrobudgetten in het sociaal domein. Beide waren op dat moment positief.
De raad heeft de voorjaarsnota 2017 in juli vastgesteld met inbegrip van het amendement betreffende de beschikbaarstelling van een aanvullend budget van € 1,0 miljoen voor de strekking van extra zonneleningen. Besloten is om de algemene reserve voor dit doel als dekkingsmiddel in te zetten.
Stand van de beleidsuitvoering
Wonen in Assen
De Asser woningmarkt blijft zich positief ontwikkelen. De taakstellingen voor huisvesting van statushouders zijn dit jaar aanzienlijk lager dan vorig jaar. Recentelijk is besloten binnen het Havenkwartier twee deelgebieden rond de kop van de haven actief te ontwikkelen. De aannemer is in oktober gestart met de uitvoerende werkzaamheden op het Veemarktterrein. De structuurvisie Kloosterveen 2017-2035 zal naar verwachting in november/december aan de raad worden voorgelegd. De invoering van de Omgevingswet is uitgesteld naar 1 januari 2021.
In steeds meer wijken wordt bij het dagelijks beheer gewerkt met een vast wijkteam.
Dit najaar start de realisatie van het fietspad langs de Europaweg Zuid. Naar verwachting wordt de gezamenlijke verkenning voor de aanleg van een fietssnelweg Assen - Groningen dit najaar afgerond. Het aanbestedingsproces van Publiek Vervoer is met een paar maanden vertraagd.
We hebben zonnepanelen gelegd op gemeentelijke gebouwen. Het project Koplopers voor duurzaam ondernemerschap is van start gegaan. Het project Samen Besparen is gestart in de Lariks. Ons Asser Servicekostenmodel staat landelijk in de belangstelling. Op 5 oktober vond hierover een landelijk congres plaats in Assen. We zijn gestart met gesprekken met bewoners over ‘Energie van Assen’. De dienstverlening die door de RUD Drenthe (regionale uitvoeringsdienst) wordt geleverd, wordt geëvalueerd. De RUD krijgt zeker te maken met een tekort.
Werken in Assen
Ondanks een aantrekkende economie zijn de effecten op de werkgelegenheid in onze arbeidsmarktregio nog niet zichtbaar, en zal er naar verwachting wederom sprake zijn van een na-ijlend effect. De contouren van de omvorming van Alescon worden duidelijk. De uitvoering FlorijnAs loopt voor op de planning. En ten aanzien van bedrijventerreinen zijn we voornemens om de succesvolle ervaringen van de pilot Peelerpark/Messchenveld te vertalen naar nieuw beleid.
Meedoen in Assen
De raad ontvangt aan het einde van het jaar ter besluitvorming de integrale kadernota Sociaal domein. Deze nota is op hoofdlijnen, en zal in diverse agenda’s worden uitgewerkt. Een reeds uitgewerkte agenda is die rondom informele zorg. Sinds april 2017 zijn binnen alle huisartsenpraktijken praktijkondersteuners actief. De eerste indruk is dat deze van toegevoegde waarde zijn.
De Stichting Leergeld, het Jeugdsportfonds en het Jeugdcultuurfonds, hebben een aanvullende subsidieaanvraag gedaan voor 2017 om aan de stijgende vraag te voldoen. In het kader van de bestrijding kinderarmoede is deze aanvraag gehonoreerd.
De realisatie van de nieuwe locatie voor dak- en thuislozen wordt naar verwachting in 2018 gerealiseerd.
Aantrekkelijk Assen
De aanpak van de binnenstad verloopt conform de planning zoals vastgelegd in het raadsbesluit van 15 juni 2017.
De doelstellingen om in 2017 de aanpak voor personen met verward gedrag in te voeren zijn gehaald. De psycholance is in augustus, als laatste onderdeel, operationeel geworden.
De brandweerpost Oost nadert zijn voltooiing. Deze post wordt eind oktober in gebruik genomen.
Samen werken aan Assen
In het kader van extra inzet op overheidsparticipatie is de pilot Brunelstraat uitgevoerd. De eerste bevindingen zijn positief.
In oktober is in de raad besloten over de bestemmingsreserve van € 2,5 miljoen voor de ontwikkeling van Groningen Airport Eelde.
In juli heeft het dagelijks bestuur van het SNN de uitgangspunten voor de toekomstige noordelijke samenwerking, SNN 3.0, vastgesteld. De financiële en juridische consequenties worden in de tweede helft van 2017 nader uitgewerkt.
Bedrijfsvoering
Om zo goed mogelijk toegerust te zijn op de dikwijls brede scoop van de gemeentelijke beleidsopgaven wordt in de organisatie geleidelijk de overstap gemaakt van een functioneel naar een meer opgave- en concerngerichte aanpak en aansturing.
De op de bedrijfsvoering rustende bezuinigingen zijn bij de voorjaarsnota naar beneden bijgesteld en definitief afgehecht. Op basis daarvan kan er de komende jaren nog voor € 0,6 miljoen aan bezuinigingen worden geëffectueerd. De voor uitvoering van de zorgtaken in het sociaal domein geldende norm wordt, als de raad daarmee instemt, verruimd en opgetrokken naar 5% van de overkomende rijksmiddelen.
De nieuwe cao-gemeenten is in werking getreden. Die voorziet onder andere in een generieke loonsverhoging van 3,25 %. De budgettaire effecten ervan zijn integraal in de begroting 2018 verwerkt en gedekt.
Vastgoed en grondbedrijf
Voor de Brunelstraat maken we een maatschappelijke kosten-baten analyse. Het resultaat hiervan wordt eind dit jaar verwacht.
De uitgifte bedrijventerreinen komt weer langzaam op gang maar blijft nog achter op de prognose.
Financieel resultaat
Financieel beeld 2017
De gemeentelijke financiële positie blijft gezond. Die conclusie is gebaseerd op de informatie die begin september over de uitvoering van de lopende begroting bekend was.
De beleidsuitvoering blijft binnen de voor dit jaar vastgestelde financiële kaders verlopen. Er doen zich geen verstoringen voor in de financiële positie. De gemeentelijke financiële huishouding blijft op basis van de prognoses in de najaarsnota 2017 ruim sluitend.
De nieuwe prognoses geven aan dat er in de middelen die in 2017 door de raad voor beleidsrealisatie in de begrotingsprogramma’s beschikbaar zijn gesteld in meer of mindere mate sprake zal zijn van onderbesteding. Alleen de prognose voor het programma Algemeen financieel beleid vertoont in dat opzicht een afwijkend beeld.
De oorzaak daarvan is de door het Rijk in de loop van dit jaar doorgevoerde omlegging van de op de uitvoering van de Wsw betrekking hebbende geldstroom. Die verschuift samen met de daaraan gekoppelde uitgavenstroom van Assen naar Hoogeveen. Hierdoor dalen de inkomsten uit het gemeentefonds met € 14,5 miljoen en nemen de lasten binnen het programma ‘Meedoen in Assen’ met hetzelfde volume af. Voor de gemeentelijke exploitatie als geheel verloopt deze operatie dan ook budgettair neutraal.
In het verdere verloop van de najaarsnota lichten we de achtergronden van de geprognosticeerde onderbesteding in de diverse begrotingsprogramma’s verder toe.
Daarin komt tevens naar voren dat een aantal specifieke budgetten dat in 2017 voor beleidsrealisatie door de raad beschikbaar is gesteld voor verdere uitvoering naar 2018 zal moeten worden overgeheveld.
Eindejaarprognose 2017
De van de najaarsnota onderdeel uitmakende eindejaarprognose geeft aan dat in het lopende jaar wordt afgekoerst op een positief eindejaarresultaat van rond € 4,3 miljoen. De effecten van de septembercirculaire 2017 zijn hier in meegenomen.
Het geprognosticeerde resultaat bestaat voor € 1,1 miljoen uit niet, of ten dele, bestede budgetten die nog voor verdere beleidsrealisatie in 2018 beschikbaar moeten blijven.
Daarmee rekening houdend resteert er voor het lopende jaar per saldo nog een positief eindejaarresultaat van rond € 3,2 miljoen. Dit is € 2,3 miljoen gunstiger dan het voor het laatst in het kader van de voorjaarsnota voor het lopende jaar geraamde eindresultaat van € 0,9 miljoen
In de financiële overzichten die hierna zijn opgenomen is aangegeven hoe dit resultaat tot stand is gekomen en hoe die uitkomst zich verhoudt tot het in de voorjaarsnota voor 2017 geraamde begrotingsresultaat.
Over de feitelijke omvang van de budgetoverheveling 2017-2018 wordt in het kader van de vaststelling van de jaarrekening 2017 definitief besloten. De hiervoor aangegeven omvang betreft een voorlopige inschatting.
Reserve sociaal deelfonds
Bij het opstellen van de eindejaarprognose is er van uitgegaan dat binnen het sociaal domein optredende financiële mee- en tegenvallers via het Gemeentelijk Sociaal Deelfonds worden vereffend. Dit conform de beleidsafspraken daarover bij de overdracht van de taken van het Rijk naar de gemeente.
Op basis van de stand van de beleidsuitvoering en de uitputting van de budgetten, zoals die er eind augustus jongstleden uitzagen, is er in de eindejaarprognose vanuit gegaan dat de beleidsuitvoering in het sociaal domein over de gehele linie bezien budgettair neutraal zal verlopen.
Dat betekent dat we er in dit stadium van uitgaan dat er in 2017, anders dan in 2015 en 2016, geen voeding van de reserve sociaal deelfonds zal zijn als gevolg van onderbesteding.
Daarbij is rekening gehouden met het feit dat er in 2017 naast de reguliere jaaruitgaven ook nog een aantal verplichtingen uit 2016 moet worden afgewikkeld.
In de begroting 2018 wordt voorgesteld de werkingsduur van het sociaal deelfonds te verlengen tot en met 2019.
Gedragslijn inzet reserves
In begroting en in de eindejaarprognose is en wordt rekening gehouden met op basis van besluitvorming afgesproken onttrekkingen uit, en toevoegingen aan, de gemeentelijke reserves. Die afspraken zijn vastgelegd in de eind 2016 door de raad vastgestelde kadernota Reserves en voorzieningen.
Inmiddels is gebleken dat die nota op basis van voortschrijdend inzicht op een aantal punten verduidelijking en aanvulling behoeft. Bij de rapportage over de uitvoering van het programma Algemeen financieel beleid is meer specifiek aangegeven waar het in dit verband om gaat.
Verder moeten er, om aan de vereisten van het vernieuwde BBV en de aangescherpte accountantscontrole te kunnen voldoen, een aantal administratief technische aanpassingen en aanvullingen worden doorgevoerd in de tot nu toe in de begroting 2017 geraamde reservemutaties.
Die aanpassingen zijn noodzakelijk opdat in het kader van de behandeling en vaststelling van de jaarrekening 2017 aan de thans vigerende rechtsmatigheidseisen kan worden voldaan.
De te effectueren aanpassingen zijn formeel en financieel administratief technisch van karakter. Ze zijn niet van invloed op het eindjaarresultaat. De mutaties waar het om gaat zijn in bijlage II, Prognose stortingen en onttrekkingen reserves 2017, in deze najaarsnota zichtbaar gemaakt.
De verdere verwerking ervan krijgt zijn beslag in de op de uitvoering van de najaarsnota betrekking hebbende begrotingswijziging.
